Şanlıurfa

Şanlıurfa Nerededir?

Şanlıurfa, eski ve halk arasındaki kısa adıyla Urfa Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunur. Türkiye’nin bir ili ve en kalabalık sekizinci şehri. 2019 Yılı verilerine göre nüfusu 2.073.614’dir.Doğuda Mardin, batıda Gaziantep, kuzeyde Adıyaman, kuzeydoğuda Diyarbakır illeri ve güneyde Suriye ile sınırı vardır. Şanlıurfa’nın 13 ilçesi vardır. Ortalama yükseltisi 518 metre olan Şanlıurfa, 19.451 km2’lik yüz ölçümü ile Türkiye’nin en büyük yedinci ilidir.

Şanlıurfa’ya nasıl gidilir?

Şanlıurfa’ya hem karayolu hem de havayolu ile ulaşmanız mümkün. Eğer otobüsle ulaşmak isterseniz pek çok şehirden Urfa’ya otobüs seferleri mevcut. Havayolu ile gelmek isteyenler içinse Şanlıurfa Gap Havaalanı’na, pek çok büyükşehirden ulaşım mümkün.
Karayolunu kullanmak isteyenler içinse bazı yol bilgiler şöyle:
• Gaziantep – Şanlıurfa arası yaklaşık 145 kilometre ve 1 saat 40 dakika sürmektedir.
• Diyarbakır – Şanlıurfa arası yaklaşık 180 kilometre ve 2 saat 20 dakika sürmektedir.
• Mardin – Şanlıurfa arası yaklaşık 190 kilometre ve 2 saat 20 dakika sürmektedir.
• Ankara – Şanlıurfa arası yaklaşık 840 kilometre ve 8 buçuk saat sürmektedir.

Şanlıurfa’ya ne zaman gidilir?

Urfa’ya ilkbaharda gidilir. Urfa gezisinde Nemrut dağına da çıkılacaksa en uygun tarih Nisan sonu Mayıs başıdır. Haziran sonundan itibaren Urfa çok sıcak günler geçirir. Bu yüzden eğer ki şehir içi turistik gezi yapılacaksa Mart ayı uygundur.

Şanlıurfa’da nerede ne yenir?

Doğu’nun en güzel ve turistik şehirlerinden Şanlıurfa’da bulabileceğiniz en ünlü yöresel lezzetlerden bazıları:

Patlıcan Kebabı
Haşhaş Kebabı
Urfa Kebap
Ciğer Kebabı
Çiğ Köfte
Lahmacun
Şabut Balığı
Kahvaltı
Baklava
Tirit
Kadayıf
Şıllık
Billuriye
Şanlıurfa Kahveleri

1) Patlıcan Kebabı

Özellikle yaz aylarında tüketilen patlıcan kebabı, Şanlıurfa ile birlikte Gaziantep ve Adıyaman illerinde de yaygın olan bir kebap türüdür. Köftelerle lezzeti artırılan patlıcan kebabı, genelde kömür ateşinde pişirilir. Patlıcan dilimlerinin ve arasına yerleştirilmiş etin kömür ateşiyle alevlenmiş lezzeti, böylece tam ağzınıza layık olur. Şanlıurfa’da çoğunlukla kalabalık sofralar için yapılan bu kebap türü, benzersiz sosuyla muhteşem bir uyum yakalayarak gurme işi bir lezzete dönüşür. Yolunuz Şanlıurfa’ya düştüğünde sizlere tavsiyemiz, bu eşsiz tadı usta bir kebapçının yeteneğinden tatmanız.

Patlıcan kebabı ile ünlü Şanlıurfa restoranları:

Dedecan Ocakbaşı

Adres: Refahiye Mahallesi 300 Evler Çarşı İçi D:11 Merkez/Haliliye, Şanlıurfa
İletişim: 0414 315 25 25
Gülbaba Lokantası

Adres: Merkez Mahallesi Kale Altı Caddesi No:23 Birecik/Şanlıurfa
İletişim: 0414 652 48 22

2) Haşhaş Kebabı

Şanlıurfa’nın Birecik ilçesinin yöresel tadı haşhaş kebabı, bölgenin en meşhur lezzetlerinden biri. Kuzu etinden yapılan haşhaş kebabı, sarımsak, maydanoz ve kırmızı biberle benzersiz bir lezzette kavuşur. Haşhaş kebabını bir kez tadanlar, onu bir daha yemek üzere mutlaka Şanlıurfa’ya gelir. Bu arada haşhaş kebabının, yörenin tescillenmiş lezzeti olduğunu da ekleyelim.

Lezzetli haşhaş kebabıyla ünlü restoran:

Kebapçı Cevdet Usta

Adres: Merkez Mahallesi Belediye Caddesi İskele Çarşısı 29/A Birecik, Şanlıurfa
İletişim: 0414 652 90 12

3) Urfa Kebabı

Adana kebaptan farklı olarak acısız olarak sunulan ve zırhta çekilen Urfa kebabı, Şanlıurfa’nın ikonik yemek türüdür. Pul biber, maydanoz ve sivri biberle eşsiz bir uyum yakalar. Bölgede Şanlıurfa kebap yapan birçok mekân bulabilirsiniz.

Bu konuda parlayan restoranları belirtmekte yarar var:

Altın Lokantası

Adres: Şutim Yeni Hal Pazarı C Blok No:1 Şanlıurfa
İletişim: 0414 315 34 43
Cevahir Han Restoran

Adres: Kadıoğlu Mahallesi Vali Fuat Caddesi No:5 Eyyübiye, Şanlıurfa
İletişim: 0414 215 93 77
Çardaklı Köşk

Adres: Balıklı Göl Caddesi No:40 Eyyübiye, Şanlıurfa
İletişim: 0532 579 83 08

4) Ciğer Kebabı

Şanlıurfa denildiğinde akla kebaptan hemen sonra ciğer gelir. Bölge halkı, ciğeri günlük öğünlerinden birinde mutlaka yer verir. Genellikle şiş olarak sunulan ciğer, Şanlıurfa’da mutlaka tatmanız gereken lezzetlerden.

Tavsiye ettiğimiz Şanlıurfa ciğer lokantaları:

Ciğerci Aziz Usta

Adres: Pınarbaşı Mahallesi 1211. Sokak No:13 Eyyübiye, Şanlıurfa
İletişim: 0538 782 25 78
Kahkey Ciğer Salonu

Adres: İpekyol Mahallesi 63050 Şanlıurfa, Merkez
İletişim: 0544 288 89 92
İkiler Ciğer Salonu

Adres: Pınarbaşı Mahallesi Meşariye Caddesi Şanlıurfa Merkez, Eyyübiye
İletişim: 0414 216 86 85
Sevgi Ciğer Salon

Adres: Şehitlik Mahallesi İpekyol Bulvarı Gayberi Apartmanı Altı No:1 Haliliye, Şanlıurfa
İletişim: 0414 314 03 29

5) Lahmacun

Lahmacunu Türkiye’nin her yerinde tadabilseniz de Şanlıurfa’daki lahmacunlar bir başka! Gerçek ustaların elinden lahmacun yeme fırsatını Şanlıurfa dışında bir yerde elde etmeniz zor. İsottan maydanoza, kıymadan soğana kadar her malzemenin dengeli ve kıvamlı bir şekilde hamura katıldığı Şanlıurfa lahmacun, bölgenin en popüler yemek çeşitlerinden biridir.

Şanlıurfa’nın her köşesinde bir lahmacun lokantası bulmanız mümkün ama yine de bu adreslere öncelik verebilirsiniz:

Sümer Pide ve Lahmacun

Adres: Atatürk Mahallesi 10. Sokak No:2 Şanlıurfa Merkez
İletişim: 0532 378 04 63
Çulcuoğlu Restaurant

Adres: Selahaddin Eyyubi Mahallesi Recep Tayyip Erdoğan Bulvarı No:13 Haliliye, Şanlıurfa
İletişim: 0414 312 95 95

6) Çiğ Köfte

Şanlıurfa mutfağının en gözde lezzetlerinden biri olan çiğ köfteleri, etli veya etsiz olarak tüketmeyi tercih edebilirsiniz. Esmer bulgur, nar ekşisi, biber, salça ve daha nice malzemenin usta bir şekilde harmanlandığı çiğ köfteyi tatmadan Şanlıurfa’dan ayrılmayın.

Şanlıurfa çiğ köftesi için bu adreslere uğrayabilirsiniz:

Çiğköfteci Ömer Usta

Adres: Karşıyaka Mahallesi 4024. Sokak Karaköprü, Şanlıurfa
İletişim: 0542 410 63 02
Gülizar Konukevi

Adres: Camikebir Mahallesi Divanyolu Caddesi No:23 Merkez, Eyyübiye
İletişim: 0414 215 05 05

7) Şabut Balığı

Şanlıurfa’ya geldikten sonra sadece acı yemek zorunda değilsiniz. Beyaz et seviyorsanız şabut balığı sizin için en uygun lezzet olabilir. Türkiye’de sadece Dicle ve Fırat nehirlerinde yaşayan şabut balığının, bölgede ızgarası ve buğulaması yapılır. Şabut balığı, restoranlarda nadir olarak sunulan bir balık türü olduğu için yolunuz Şanlıurfa’ya düşerse mutlaka yemelisiniz.

Çoğunlukla Halfeti ilçesinde yer alan şabut balığı restoranları şunlar:

Zeugma Restaurant

Adres: Gül&Aydın Mirkelam Koleji Karşısı Birecik, Şanlıurfa
İletişim: 0414 652 18 88
Kıyı Restaurant

Adres: Karşıyaka Mahallesi Saray Yolu Üzeri Birecik, Şanlıurfa
İletişim: 0414 661 01 17
Duba Restaurant

Adres: Şimaliye Mahallesi Atatürk Caddesi No:17 Halfeti, Şanlıurfa
İletişim: 0414 661 01 17

8) Şıllık Tatlısı

İsminden ötürü sık sık şakalara maruz kalan şıllık tatlısı, Şanlıurfa mutfağının en popüler tatlı çeşididir. Ancak tatlının isim kökeni aslında Türkçeden değil Kürtçeden gelmekte. Bu nedenle argo anlamının dışında ‘’sulu, ıslak’’ gibi anlamlardan türeyerek dilimize ulaşmıştır. Şerbetli tatlılardan hoşlanıyorsanız şıllık tatlısını muhakkak tatmalısınız.

Şıllık tatlısı yiyebileceğiniz meşhur mekanlar:

Gülhan Restoran

Adres: Bahçelievler Mahallesi Atatürk Bulvarı No:32 Siverek/Haliliye, Şanlıurfa
İletişim: 0414 313 33 18
Baklavacı Badıllı Dedeoğlu

Adres: Yusufpaşa Mahallesi Sarayönü Caddesi Oruç İş Hanı No:57/A Eyyübiye
İletişim: 0414 215 37 37

9) Billuriye

Kadayıfa benzer bir tatlı çeşidi olan billuriye, yoğun fıstık tadıyla öne çıkan bir Urfa lezzeti. Kare biçiminde kesilen billuriye, kıtır kıtır yenebilen lezzete sahip. Billuriye sunan Şanlıurfa restoranları:

Şanlı Miroğlu Kadayıf & Billuriye

Adres: Ulubatlı Mahallesi Emniyet Caddesi Bulvar Apartmanı 1/B Haliliye
İletişim: 0414 314 14 14

Dedecan Ocakbaşı

Adres: Refahiye Mahallesi 300 Evler Çarşı İçi D:11 Merkez/Haliliye
İletişim: 0414 315 25 25

10) Baklava

Türkiye’nin hemen her ilinde lezzetle yenebilen baklavayı, Şanlıurfa’da da afiyetle tüketebilirsiniz. Bölge mutfağının özellikle hamur işlerine olan yoğun ilgisi nedeniyle baklava, üstün bir lezzetle Urfa sofralarını süsler. Baklava için favori mekânlar:

Üstüneller Baklavaları

Adres: Sarayönü Caddesi Sarayönü Karakolu Yanı 870. Sokak No: 10 Eyyübiye, Şanlıurfa
İletişim: 0414 315 96 69
Baklavacı Şemsettin

Adres: Devteşti Mahallesi Açıksu Caddesi No:227/B Haliliye, Şanlıurfa
İletişim: 0544 863 09 73 – 72

11) Kahvaltı

Katmerli serpme kahvaltı, isot reçeli ve dahası… Şanlıurfa’da kahvaltı, özellikle organik sofralarıyla öne çıkar. Ancak diliniz yanmadan önce uyarmış olalım, Şanlıurfa kahvaltı çeşitleri, alışılmış kahvaltı ritüellerine kıyasla daha ‘’acı’’ tatlar barındırır. Şanlıurfa’da kahvaltı mekânları:

Köprübaşı Kahvaltı Salonu

Adres: Kamberiye Mahallesi Melik Cabbar Caddesi No:4 Haliliye, Şanlıurfa
İletişim: 0414 314 06 32
Zahter Kahvaltı Salonu

Adres: Kamberiye Mahallesi Melik Cabbar Caddesi Şanlıurfa
İletişim: 0414 312 86 28

Şanlıurfa’da nerede kalınır?

Şanlıurfa Alışveriş

Şanlıurfa Gece Hayatı

Eskişehir Gezilecek Yerler

Tarihçe

Şanlıurfa ve civarında Cilalı Taş Devri’nden beri yerleşilmektedir. Göbeklitepe Höyüğü, MÖ 11000 yıllarında kullanılan Dünya’nın bilinen en eski mabetinin bulunduğu yerdir. Urfa Kur’an, İncil ve Tonah (Eski ahit/Tevrat)’ta geçen İbrahim peygamberin, doğum yeri olarak kabul edilir ve anısına Camii de bulunmaktadır. Ayrıca Peygamber Eyüp’ün de (İncil ve Eski ahitte Job) doğum yeri olarak kabul edilir.[4] Urfa kent merkezinin altında bugünkü Balıklıgöl’ün kuzeyinde yapılan bir keşif sonucu, Urfa kent merkezi tarihinin MÖ. 9500’e Çanak-Çömleksiz Neolitik Döneme kadar uzandığı görülmüştür. 11.500 yıllık tarihi süreç içerisinde Ebla, Akkad, Sümer, Babil, Asur, Hitit, Hurri-Mitanni, Arami, Med, Pers, Makedon (Helenistik dönem), Roma, Bizans gibi uygarlıkların egemenlikleri altında yaşamıştır.

Harran Antik Kenti

Urfa Adamı M.Ö 9000. Şanlıurfa Müzesi.

Orfeus Mozaiği MS. 194. 1980’li yıllarda ABD’ye götürülen ve daha sonra ABD’de Dallas Sanat Müzesi’nde tespit edilen mozaik 2015 yılında Urfa’ya iade edildi. .[5]
Makedonya kralı Büyük İskender (ö. M.Ö.323) Urfa’yı M.Ö. 331 yılında zapt eder. Büyük İskender, bütün Ön Asya’yı Çin’e kadar fetheder. Vefat edince, ülkesi komutanları arasında paylaştırılır. Bunlardan Antiyochus, Seleucus Nikator ile birlikte bütün Anadolu ve Suriye bölgesine hâkim olmuştu. Antiyochus’un ölümünden sonra Seleucus tek başına Suriye bölgesinde ve bütün büyük Asya’da Hindistan’a kadar Babilonya denilen bu bölgede 21 yıl hüküm sürdü. Bu sebeple bu devlete Selefkoslar devleti denildi. Urfa, M.Ö. II. yüzyılda Seleucos Nikator’un (323–281) hâkimiyeti altına girer. Edessa isminin Selefkoslar zamanında Makedonya’dan bu bölgeye gelen Makedonyalılar tarafından verilmiş olduğu da söylenilmektedir. Fakat o zaman Urfa’nın yerlisi olan Süryaniler, Grekçe olan bu ismi kullanmamış, kendi dillerindeki eski ismi Orhay’ı kullanmışlardır. Buna rağmen Selefkoslardan itibaren Urfa, uzun bir zaman sürecinde Edessa ismi ile şöhret bulacaktır. Bugün bile Avrupa’nın kullandığı isim Helenlerin verdikleri Edessa ismidir. Selefkoslar tarafından birçok şehre verilmiş olan Edessa ismi “suyu bol” anlamına gelmektedir. Urfa da içinden akan Karakoyun (Daysan) deresi ve kaynayan pınarlardan dolayı suyu bol bir şehirdi. Selefkoslar M.Ö.132 yılında İranlıların baskısına dayanamayarak yıkıldı. Bölgede bu tarihten itibaren Osrhoene ismi ile bir şehir devleti kuruldu.[6]

Urfa, 1094 yılında Büyük Selçuklu hâkimiyetine girmiştir. 1098’de Haçlı Edessa Kontluğu, daha sonra sırasıyla Eyyubiler, Memluklular, Karakoyunlular, Timurlular Devleti, Akkoyunlular, Safeviler ve en son da 1516’da Yavuz Sultan Selim’in Memlükleri Mercidâbık savaşında yenmesiyle Osmanlı sınırları içine katılmıştır. Osmanlı idaresine girdikten sonra bir sancak olarak Diyarbekir eyaletine bağlanmıştır. 1578-1588 yıllarına ait kayıtlar Urfa sancağını Rakka beylerbeyiliği içinde gösterir. Bu değişiklikte Rakka ve Urfa yöresinde başlayan ayaklanmaya Urfa sancak beyi Sührab’ın katılmasının da etkisi olmalıdır. Sancak beyliği kaldırılan Urfa, Rakka beylerbeyine has kaydedilmiştir. 16. yüzyılın son yıllarına rastlayan Celâlî isyanları sırasında Karayazıcı Abdülhalim’in eline geçen şehir 1600’de tekrar kontrol altına alındı. Ancak bölgedeki güvensizliğin devamı halkın topraklarını terkedip buradan göç etmesine yol açtı. Ardından gelen yüzyıllar ise şehir tarihi açısından uzun bir durgunluk dönemidir. Sultan IV. Murad’ın Bağdat seferine giderken buraya uğradığı ve bir süre kaldığı bilinmektedir. Son olarak 1839’da Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın oğlu İbrâhim Paşa’nın idaresindeki Mısır ordusu tarafından ele geçirldi ancak kısa süren bu hakimiyetin ardından I. Dünya Savaşı’nın sonunda 1919 yılındaki İngiliz işgaline kadar Osmanlı idaresinde kaldı. 1866 yılında Halep Vilayetine bağlanan Urfa, 1919 yılında, önce İngilizlerin, daha sonra Fransızların işgaline uğradı. Şehir 11 Nisan 1920’de Urfalı milisler tarafından işgalden kurtarılmış; Cumhuriyet sonrasında 1924 yılında ise il olmuştur. Urfa milletvekili Osman Doğan ve 17 arkadaşının, Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği kahramanlıktan dolayı Urfa ilinin adının Şanlıurfa olarak değiştirilmesine ilişkin kanun teklifi TBMM tarafından 12 Haziran 1984 tarihinde kabul edilerek kanunlaşmıştır.[7] 2016 yılında ise Şanlıurfa halkının Türk Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği kahramanlıktan dolayı TBMM tarafından bu kente İstiklal Madalyası verilmiştir.[8]

2010 yılında seçim öncesinde Şanlıurfa’nın büyükşehir belediye haline getirilmesi planlanmış ve 2012’nin son çeyreğinde diğer 13 il gibi Büyükşehir belediyesi haline gelmiştir.[9] 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Şanlıurfa’da sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.

Coğrafya

Ekonomi

Şehrin ekonomik faaliyetleri başta tarım olmak üzere hayvancılık, turizm ve sanayi ürünleridir.

Şanlıurfa tarım olarak verimli topraklara sahiptir. Harran Ovası’da bunların başında gelir. Tarımsal faaliyetlerde fıstık tarımı, pamuk tarımı, mercimek, buğday vb. tahıl tarımı gelişmiştir. Son beş yılda sulama kaynaklarının da gelişmesiyle mısır tarımı da önem kazanmıştır. Şehirde sera tarımı da gelişmiş Karaali sera bölgesinde kış mevsiminde biber, domates ve patlıcan tarımı yapılarak hem şehre hem de Türkiye’nin dört bir tarafına yetiştirilen ürünler gönderilmektedir.

Hayvancılık olarak daha çok küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Ve koyun sütünden peynir, yoğurt, süt vs. elde edilmektedir. Özellikle Siverek peyniri meşhurdur.

İlde Sanayi son 15 yıllık dönemde Organize Sanayi bölgelerinin de gelişmesiyle çok sayıda fabrika kurulmuştur. Başta tekstil fabrikaları olmak üzere çırçır fabrikaları, ayakkabı üretim fabrikaları[30] , deterjan fabrikaları, iplik fabrikaları, cam fabrikası[31], plastik fabrikası, Tarımsal olarak da fıstık fabrikaları, salça fabrikaları ve zeytinyağı fabrikaları bulunmaktadır.

Turizm

Balıklıgöl

Balıklıgöl, (Aynzeliha ve Halil-Ür Rahman Gölleri) Şanlıurfa şehir merkezinin güneybatısında yer alan ve İbrahim Peygamberin ateşe atıldığında düştüğü yer olarak bilinen bu iki göl, kutsal balıkları ve çevrelerindeki tarihi eserler ile Şanlıurfa’nın en çok ziyaretçi çeken yerlerindendir.

Şanlıurfa gezilecek yerler

Eski Şehir

Kent merkezi Ortadoğu tarzında son derece canlı bir Kapalıçarşı etrafında gelişmiştir. Geleneksel mimari doku kısmen yozlaşmış olmakla birlikte, sokak aralarında birçok yerde çarpıcı güzelliğe sahip eski yapılara rastlanır. En güzel eski evlerden biri Şurkav (Şanlı Urfa Kültür ve Araştırma Vakfı) tarafından restore edilen Şurkav Kültür Evi’dir.

Şanlıurfa gezilecek yerler

Göbeklitepe

Şanlıurfa’ya 20 km’lik bir mesafede, Örencik Köyü yakınlarında tarihi MÖ. 11 bin yıllarına uzanan, tapınma amaçlı törensel alanlara ait mimari kalıntılar, dikili taşlar ve üzerinde kabartmalı yabani hayvan ve bitki figürlerinin bulunduğu Göbeklitepe Höyüğünde Cilalı Taş Devri’nden kalma bir mabet vardır.[35] Arkeologlar tarafından Dünyanın en eski mabedi olarak tanımlanmaktadır.[36] Birleşik Krallık’ın Stonehenge dikili taşlarından 6 bin yıl daha önce inşa edilmiştir.[37] İnsan tarihinde din ve medeniyet teorilerini yeniden düzenleyerek, önce din ve mabed sonra medeniyetin ortaya çıktığına işaret etmektedir.[38] Ayrıca Göbeklitepe ve diğer bölgelerden çıkarılan tarihi eser ve buluntular 2015 yılında açılan Şanlıurfa Müzesi’nde sergilenmeye başlanmıştır.

Şanlıurfa gezilecek yerler

Harran

MÖ. 2000 yılında Ur şehrinin bir ticari kolu olarak kurulduğuna inanılan Harran’ın Sümerce veya Akatça kervan veya geçit yeri anlamına gelen “Harran-U” kelimesinden türediği düşünülmektedir. Moğol İstilasında yıkılan tarihi Harran Üniversitesinin harabeleri ile tarihi Harran evleri görülebilir.

Şanlıurfa gezilecek yerler

Selahaddin Eyyubi Camii

Şanlıurfa’da Vali Fuat Bey Caddesi’nde (Yeniyol) bulunan Selahattin Eyyubi Camisi’nin bulunduğu yerde Piskopos Nona tarafından 457 yılında yaptırılan Aziz Yuhannes (Vaftizci Yahya) Kilisesi bulunuyordu. Bu yapı aynı zamanda Adalet Sarayı olarak da kullanılmıştır. Selahattin Eyyubi döneminde bu kilisenin üzerine 900-1250 yılları arasında Selahattin Eyyubi Camisi yapılmıştır. Kilise kesme taştan dikdörtgen planlı ve üç nefli ve bazilika plan düzeninde yapılmıştır. Kilisenin üzeri içten beşik tonoz, dıştan da düz dam ile örtülüdür. Neflerin orta bölümü yan neflerden daha geniş ve daha yüksektir. Girişi batı yönünde olup, burada yedi bölümlü bir narteks bulunmaktadır. Camiye çevrildikten sonra narteks son cemaat yeri olarak kullanılmaktadır. Bu bölüm altı yuvarlak sütuna dayanmaktadır. İbadet mekânı oldukça geniş ölçüde pencerelerle aydınlatılmıştır. Bu pencerelerin kenarlarında yarım sütunlar ve birbirlerine dolanmış ejder kabartmaları bulunmaktadır. Ayrıca yarım sütunların başlıkları üzerindeki haç taşıyan azizler ve kuş figürleri de yapının camiye çevrilmesinden sonra sıva ile kapatılmıştır. Bunun dışında yapı içerisinde herhangi bir bezemeye rastlanmamaktadır.

Şanlıurfa gezilecek yerler

Kilisenin apsisi yarım kubbelidir. Bunlardan orta apsis yan apsislere beşik tonozlu koridorlarla bağlanmıştır. Apsisler Suriye bazilikalarında görüldüğü gibi dışarıya çıkıntılı olmayıp, düz bir duvar şeklindedir. Yan apsislere bitişik olarak beşik tonozlu pastoforium (papaz hücreleri) eklenmiştir.

Bu kilise ile ilgili eski fotoğraflarda yanında mezarlık bulunduğu ve kilisenin de düz bir çatı ile örtülü olduğu anlaşılmaktadır. Yapı uzun yıllar harap durumda kalmış, bir ara elektrik santrali olarak kullanılmış ve 28 Mayıs 1993’te onarılarak Selahattin Eyyubi Camisi olarak ibadete açılmıştır.

Ulucami

Urfa merkezindeki camilerin en eskilerindendir. Eski bir sinagog iken MS 435-436’da ölen Piskopos Rabula tarafından St. Stephon Kilisesi’ne dönüştürülmüştür. Kırmızı renkteki mermer sütunların çok olması nedeni ile “Kızıl Kilise” olarak da adlandırılan yapının yerine, 1170-1175 yıllarında Nurettin Zengi tarafından inşa edilmiştir.

Anadolu’daki çok ayaklı camiler grubunda olup, payeler üzerinde kıble duvarına paralel üç sıra çapraz tonozlarla örtülü, yatık dikdörtgen planlıdır. On dört sivri kemerli avluya açılan ve payeler üzerine duran çapraz tonozlarla örtülü son cemaat yeri, Anadolu’da ilk kez Şanlıurfa Ulu Cami’nde kullanılmıştır. Yapının sekizgen çan kulesi bugün minare olarak kullanılmaktadır.

İbrahim’in Doğduğu Mağara ve Mevlid-İ Halil Camii İbrahim, Mevlid-i Halil Cami avlusunun güneyinde bulunan mağarada doğmuştur. Rivayete göre devrin hükümdarı Nemrut, bir rüya görür. Sabah rüyasında gördüklerini müneccimlerine anlatır. Müneccimlerin “Bu yıl doğacak bir çocuk senin saltanatına son verecektir” demesi üzerine Nemrut, halkına emir salarak o yıl doğacak bütün erkek çocukların öldürülmesini ister.

Şanlıurfa gezilecek yerler

Sarayın putçusu Azer’in hanımı bu mağarada gizlice İbrahim’i dünyaya getirir. İbrahim 7 yaşına kadar bu mağarada yaşamıştır. İbrahim’in doğduğu mağaranın içerisinde bulunan suyun, şifalı olduğuna ve birçok hastalığı iyileştirdiğine inanılır.

Eyyüp Peygamber’in Makamı

Eyyüp peygamberin, MÖ 2100 yılında Suriye’de Şam ile Ramla arasında üst diyarı denilen ülkenin Desniye köyünde dünyaya geldiği rivayet edilmektedir. Cüzzam hastalığına tutulan Eyyüp Peygamber, Rahime adlı karısı ile mağarada çile çekmeye devam ederek Allah’a ibadetten vazgeçmez. Bütün ıstıraplarına rağmen Allah’a asi olmaz. Sonunda, Eyyüp Peygamber imtihanı kazanır, Allah tarafından belirtilen şifalı su ile yıkanarak iyileşir, hanımı ile kendisine mal ve evlat ihsan edilerek daha sonra uzun müddet yaşar. Şanlıurfa merkezinde bulunan Eyyüp peygamberin çile çektiği mağara, Eyyüp Peygamber Makamı olarak ziyaret edilmektedir.

Şanlıurfa gezilecek yerler

Şuayb Şehri

Harran’a 45 km mesafede, bir ören yeri olup mevcut kalıntılar Roma Devrine aittir. Yüzlerce kaya mezarı üzerine kesme taşlardan yapılar inşa edilmiştir. Bu yapıların bazı duvar ve temel kalıntıları günümüze kadar gelebilmiştir. Şuayb şehri harabeleri arasında bir mağara, Şuayb Peygamberin makamı olarak bilinmektedir.

Şanlıurfa gezilecek yerler

Halfeti (Saklı Cennet)

MÖ 855 yılında Asur kralı III. Salmanassar tarafından zapt edildiği zaman Şitamrat adını taşıyordu. Yunanlar bunu değiştirerek Urima adını vermişlerdir. Süryaniler ise Kal’a Rhomeyta ve Hesna the Romaye adlarını kullanmışlardır. Şehir Arapların eline geçtikten sonra Kal’at-ül Rum adı takılmıştır. 2. yüzyılda Bizanslıların eline geçince bu kez Romaion Koyla adını almıştır.

1280 yılında Beysari komutasındaki Memluk ordusu tarafından kuşatılmış, sonuç alınamayınca şehirdeki Hristiyan mahalleleri beş gün süreyle yağmalandı. 1290 yılında bu kez Memluk Sultanı Eşref tarafından feth edildi. Ve son kez Memlükler tarafından tamir edilen şehre Kal’at-ül Müslimin adı verildi. Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlılara geçen şehir, zamanımızda da kullanılan Urumgala ve Rumkale adlarını alarak 1954 yılında ilçe haline getirilmiştir.

Şanlıurfa gezilecek yerler

İnbaşı Mağaraları

Bozova ilçesi Yeniköy Mezrası civarında bulunan bu mağaralar Roma döneminden kalmıştır. Yapılan çeşitli kazılarda Roma dönemine ait madeni paralara rastlanmıştır. ve aynı zamanda İNBAŞI ve KAHXNIK ) mağaralarıda çok eski bir tarihe dayanır.

Şanlıurfa gezilecek yerler